Fusnota
Fusnota 1
Selo Tulare nalazi se u jugoistočnom delu Srbije, na reci Toplici, na 21. stepenu i 24. minutu istočno od Griniča; 43. stepenu i 14. minutu severne geografske širine; i na 320 m. nadmorske visine. Elektrifikacija sela izvršena je 1. januara 1960. god. Železnička postaja puštena u promet 29. septembra 1997. god.
Fusnota 2
Gutić Jovan učestvovao u pripremi za dizanje Bosansko-hercegovačkog ustanka (1875 -1878). Turske jedinice iz Nevesinja vršile su pretres okolnih šuma i 9. juna 1875. god. sukobile su se sa grupom naoružanih seljaka Jovana Gutića, na brdu Gradac, severno od sela Krekova. Ovaj sukob, nazvan Nevesinjska puška, predstavljao je poziv na početak opšteg ustanka u Hercegovini. (Vojna enciklopedija, u daljem tekstu "VE" 2/12 i 6/201).
Na teritoriji sarajevske opštine Pale, pošta Podgrab, postoji jedno selo pod imenom Gute.
Fusnota 2a
Krvno srodstvo je porodičo-pravni odnos između dva lica, koja potiču jedan od drugoga ili od zajedničkog pretka.
Fusnota 2b
Niz srodnika koji potiču jedan od drugog obrazuju lozu koju čine:
otac
deda
pradeda
čukundeda
navrndeda
askurđel
kurđel
kurlebalo
sukurdov
kurajber
Niz srodnika koji potiču od zajedničkog pretka predstavljaju pobočnu liniju koju čine:
brat - sestra
stric - ujak - tetka
brat (sestra) od strica, od ujaka, od tetke.
Fusnota 3
Vukoman je sin Milovana i unuk Pavla. Imao je sinove: Marjana i Jezdimira i ćerku Tijanu. Jezdimir je imao sinove: Dragoljuba-Bena (advokat, živeo je u Kragujevcu), Dragija, Miju i Šilju i ćerku Slavku.
Fusnota 4
Najverovatnije to je bilo 1882. god. OslobođenjeToplice od Turaka izvršeno je 1877. god.
Fusnota 5
Posuda sačinjena od bakra, upotrebljava se za kuvanje hrane i zagrevanje vode.
Fusnota 6
Lice koje pravi zulum, nasilnik, silexija, okrutnik, tiranin , terorist.
Fusnota 7
Kuća sagrađena od drvene konstrukcije, isprepletena prućem, a potom oblepljena blatom, sa niskim strmim krovom, pokrivenim ćeramidom. Po celoj dužini sa zadnje strane imaše pridodat podrum u izduženoj pravougaonoj osnovi. Unutrašnjost beše podeljena na dve prostorije. U prvoj sa ulaznih vrata vidno se isticaše oxak sa nadzidanim kamenim dimnjakom. U sredini oxaka visahu verige . Pokraj ognjišta sušena je mokra odeća i obuća. Drugi deo kuće služio je za noćni odmor članova porodice i prijem gostiju. U kući se spavalo na slami i zemljanom podu, a kasnije na drvenim krevetima, opremljenim slamaricama. Tavan kuće činjahu odeljane oblice sa cerovim daskama. Zidovi prostorija behu oblepljeni blatom i okrečeni. Sa istočne i zapadne strane kuće behu po dva malena prozora sa drvenim kapcima i gvozdenim rešetkama. Osvetljenje u noćnim časovima vršeno je lojanicom i gasarčetom, nešto kasnijih godina petrolejkom i fenjerom. U kući se postilo danima koji behu crkvenim kalendarom određeni: Veliki uskršnji post = 48 dana; Petrovski post = 40 dana; Veliki gospodnji post = 15 dana; Božićni post = 41 dan; Krstov dan = 1 dan; Sveti Jovan = 1 dan; Krstov dan; = 1 dan. Ukupno 147 dana, prema kalendaru iz 1991. god. Za vreme posta jeo se pšenični hleb, a ostalim danima kukuruzna proja. Kuvana hrana jela se iz jedne drvene ili zemljane posude, sa drvenim kašikama. Zemlju su orali drvenom ralicom. Pšenicu su srpom želi, a stokom vrli. Odeću su izrađivali od težine, lana i vune, ređe od pamuka i svile.
Fusnota 8
Sto godina kasnije 1981. god. imalo je 532 stanovnika (po nacionalnosti: 524 Srbina; 7 Jugoslovena; i 1 Crnogorac), nastanjenih u 174 stalna i 63 privremena domaćinstava. ("Stanovništvo prema nacionalnom sastavu", iz popisa1981. god. str.304.).
Fusnota 9
Vodenica beše sagrađena na Backoj reci, oko 400 m. od ušća u Toplicu. Radila je do 1958. god. Objekat zgrade prodat je 1967. god. Radosavljević Milomiru iz sela Baca. Vodeničko kamenje braća podeliše. LJubomir svoje prodade, a Stanisav otera svojoj kući, gde se i sada nalazi. Na mestu bivše vodenice ostadoše samo betonske cevi za dovod vode na vitlo, takozvane bukve.
Fusnota 10
Prepodobna mati Paraskeva, Petka. Poreklom Srpkinja. Rođena u Epivatu, gradu između Silimvrije i Carigrada. Posle smrti roditelja zamonašila se i otišla u Jordansku dolinu u kojoj se podvizavala do svoje smrti. Shodno posebnom viđenju vratila se u Epivat gde je proživela još dve godine u neprestanoj molitvi i postu, služeći pri crkvi Svetih Apostola. Upokojila se na molitvi, u prvoj polovini 11 veka. Mošti njene čudotvorne prenošene su tokom vremena, u Carigrad, Trnovo, pa opet u Carigrad i u Beograd. Sada se nalaze u Rumuniji, u gradu Jaši. U beogradskoj tvrđavi Kalemegdan, u kapeli svete Petke (kraj crkve Ružica), nalazi se voda (agijazma) koja čudotvorno leči sve one bolesnike koji joj pritiču, s verom u Boga i sljubavlju prema Sv. Paraskevi-Petki. ("Pravoslavni svetačnik", Jeromonah Hrizostom Stolić- Hilandarac, tom 1.str.92).
Aleksa Brajević, publicista, u listu "Politika"od 23. 11. 1994. god. u članku pod naslovom "Ponovo o svetoj Petki",navodi da je Sv.Petka krsna slava svima iz nahije Bjelopavlića, kao retkost među Crnogorcima koji su izabrali ženskog sveca za krsnu slavu.
Fusnota 10-a
Ime majke nije poznato.
Fusnota 11
Krojač seljačkih odela, rađenih od domaćeg sukna ili čoje.
Fusnota 12
Ćerka Savka i Milane Jablanvić, koji rodiše devetoro dece,
šest kćeri:
-Milosava, udata u Tulare za Stevčić Jeremiju;
-Margita, udata u Beloljin za Stepić Todora;
-Kruna, udata u Beloljin za Đurković Marka;
-Stana, udata u Prekadin za Marinković Mladena;
-Milunka, udata u Tulare za Tatić Svetislava; i
tri sina:
-Mirka, Vlajka i Radosava.
Fusnota 13
Mobilizacija srpske vojske izvršena je od 26. do 30. jula 1914. god.
Fusnota 14
U dokumentu nije naznačen datum davanja podataka.
Fusnota 15
Francuski maršal, komandant savezničkih trupa pri proboju Solunskog fronta, koji je preuzeo dužnost od generala Gijoma juna 1918. god.
Fusnota 16
Po novom kalendaru 18. septembar (Vojna Enciklopedija, str. 5/289, 2/623).
Fusnota 17
Svi citati preuzeti iz knjige "Vitezi slobode", Milan Šantić.
Fusnota 18
Januara 1904. god. ustanovljen je Orden Karađorđeva zvezda sa i bez mačeva. Prvi je dodeljivan oficirima koji su neposredno pripremali ratne operacije, načelnicima štabova i načelniku operativnog odelenja Vrhovne komande, a izuzetno za ispoljeno požrtvovanje i hrabrost. Imao je četiri reda (prvi sa lentom) dodeljivan je savezničkim vojskovođama, vladarima i šefovima država. (VE-6/382).
Fusnota 19
Povlačenje srp.vojske počelo 3.12.1915.g.
Fusnota 20
Angažovano: ljudi; - artilj; -mitralj; -aviona;
-Austrougarska: 600.000; 1.721; 2.718; 80;
-Saveznici: 619.000; 2.069; 2.989; 200;
Fusnota 21
To je bilo 11. 9. 1916. g. (VE-9/358)
Fusnota 22
Po jednom dokumentu sačinjenom u Solunu 13. aprila 1918. god. Živojin je bio komandir 1.čete 2.bat. Dopunske komande.
Fusnota 23
Persa, supruga Ante Radosavljevića iz Tulara, ujna Živojinova.
Fusnota 24
Slagalište, skladište municije.
Fusnota 25
Risan, gradić i turistički centar u Boki. Leži na asvaltnom drumu prema Kotoru i Budvi. U antičko doba na mestu današnjeg Risna postojalo je ilirsko naselje sa kovnicom novca.
Fusnota 26
Rečenica je ostala nedovršena.
Fusnota 27
Prvi balkanski rat vođen (8. 10. 1912. - 30. 05. 1913) između Srbije, Grčke, Bugarske i Crne Gore, protiv Turske.
Drugi balkanski rat (30. 06 - 10. 08. 1913) izazvala je Bugarska napadom na Srbiju i Grčku, pridružile su im se Crna Gora, Rumunija i Turska.
Fusnota 28
Gubici Srbije u balkanskim ratovima iznosili su:-u prvom 30.000 i u drugom 41.000 ljudi. Srbija je mobilisala 1914. god. 703.343 vojnika, to je iznosilo 24% od ukupnog broja. Poginulo i umrlo od ranjavanja i bolesti 369.818 vojnika ili preko 50% mobilisanih; streljano je, obešeno ili je pomrlo u logorima oko 640.000 muškaraca, žena i dece. Ukupno oko 26% stanovništva.
Fusnota 29
Kola sa volovskom ili konjskom zapregom.
Fusnota 30
Podaci iz platne knjižice br.1438, izdate od strane sreske filijale fin.uprave u Prokuplju rešenjem br.4209 od 10. maja 1921. g. u mesečnom iznosu od 2.166 din.
Fusnota 31
S P I S A K
ličnih stvari invalida opštine tularske, koje su primili
Red. Ime i prezime Selo Naziv pomoći
br. Odakle Kaput Šešir Cokule
je radni civil.
1. Živojin Milovanović Tulare - 1 1 1
2. Milan Jaćović " - 3 1 -
3. MilenkoĐoković " - 3 1 -
4. Miljojko Nikolić " - 2 1 1
5. Miroslav Vučićević " - 2 1 1
6. Obren Đ. Lukić Bace 1 3 1 -
7. Dobrosav Lukić " - 2 1 -
8. Slavko Marković Pločnik - 2 1 1
9. Radoš Raičević " - 2 1 1
10. Svetozar Pavićević Viča. - 2 1 1
11. Radomir Đukić " - 3 1 -
12. Jovan Đurđević " - 3 - -
13. Mladen Petković " - 3 - -
T u l a r e Predsednik pod.odbora
01. aprila 1923. god. rat. inval. opšt. Tulare
Sekretar M.Živojin
Milan Jaćović, s.r.
Fusnota 32
Nakon devet meseci, tačnije od 26/27. do 29. 06. 1991. g. izražena sumnja se obistinila. Jedinice Republike Slovenije izvršile su žestoki i podmukli oružani napad na jedinice JNA, pri izvršavanju zadatka posedanja svih graničnih prelaza na granicama prema Italiji i Austriji. Da zlo bude veće, koracima slovenačkog rukovodstva krenulo je, još žešće, i državno rukovodstvo republike Hrvatske, čije su secesionističke odluke izazvale ratni sukob. U ratu je iz redova JNA izgubilo život 1.279 lica. Šestog aprila 1992. g. Međunarodna zajednica izvršila je priznanje Republike Bosne i Hercegovine.Ovim aktom učinjen je još jedan podsticaj međunacionalnim sukobima na tlu bivše Jugoslavije. Od tog dana pa na dalje zavladao je nečuveni pakao, masakr i genocid nad nedužnim stanovništvom Bosne i Hercegovine.
Fusnota 33
Petar Preradović, (1818 -1872), predstavnik Ilirskog pokreta. Najpoznatije su mu pesme: Zora puca, Rodu o jeziku, Djed i unuk, Miruj miruj srce moje, Putnik i dr.
Fusnota 34
Neke jedinice su aktivirane odmah posle izbijanja rata. Pozivanje obveznika na dvomesečne vežbe i ponovno otpuštanje kućama produženi su tokom 1940/41. god. Sistem aktiviranja i dezaktiviranja i način na koji je on sprovođen u celini se negativno odrazio na odbranu zemlje.(VE.1/175).
Fusnota 35
Volja za otporom, koja je i pored osećanja inferiornosti prožimala veći broj trupa i štabova, mogla se iskoristiti u pogodnim taktičkim formama, koje bi više odgovarale brojnom i kvalitativnom odnosu snaga. Vrhovna Komanda zahvaćena od ranije kapitulanstvom, izgubila je kontrolu nad operacijama još od prvog dana rata, a naređenja je izdavala bez veze sa situacijom samo da bi sa sebe skinula odgovornost. Umesto da nastave borbu, opkoljene i odsečene jugoslovenske jedinice su se osipale, nestajale, predavale.(VE.1/189).
Fusnota 36
U originalu dokumenta o podeli piše:
-13.septembra 1948. god.
- Prilikom deljenja LJube i Stanisava,
- Stanisava palo od građevine:
1) Stara kuća, stara bačvara, radionica, salaš, venjak, nužnik i bačija;
2) Krava veća, svinja žuta manja i veće prase, dve ovce i jedno jagnje;
3) Mala bačva i jedna kaca velika, kačica za papriku veća;
4) Vodenica ostaje zajednička, sa suldrmom; zajedničko ostaje i okolo jaza i vodenice;
5) Plug i kazan ostaju zajednički;
6) Tezga i jedna oraova daska, veća sekira bradva i rampov, rende, kopačka, kosica, dva stara testereta;
7) Jedna klupa s naslonom veća, jedan veliki i jedan mali astal, naćva, tri veće stolice, jedna pešačka klupa tepsija veća i malo bakrače, malo tiganjče,dva veća lonca, šerpa manja, bačence, korito jedno staro i jedno malo, za nošnju ručka dve kalenice i jedna velika kutlača i jedna mala, šporet veći plek stari, sač novši, dva čabričeta za sir, jedno veliko grne i dva sita za brašno.
- LJubu palo od građevine:
1) Nova kuća, ispod Nikole; zgrada spavaća, sa dva odelenja; ambar; svinjski kočar, sa dva odelenja;
2) Mala krava i junica, svinja veća i manje prase, dve ovce i jedno jagnje;
- za Vulu za svadbu: muško veće prase, ovan, 300 kila grožđa.
3) Velika bačva i bure od 500 kila, tri šine i mala kaca;
4) Vodenica sa suldrmom ostaje zajednička i okolo jaza i vodenice;
5) Plug i kazan zajednički;
6) Polovnica i manji čabar za papriku; manji šporet, plekani nov; sač stari; stara polovnica, za pomije; jedan čabrić, za sir; kupica veća i malo grne; dva sita za brašno;
7) Trempov i daska za tezgu čistija; jedna orahova daska; mala sekira; jedna klupa velika naslonjača i jedna pešačka;
8) Prvi kolesnik;
9) Orman i jedan veći astal;
10) Ono novše testere; tesla; mala klupa sa naslonom i jedna stolica; veliki bakrač i veći tiganj; jedan veći lonac i balon od 10 kila; jedna veća šerpa; jedna kanta prskaća za bašte; jedan mali lonac; jedno tekne novo i jedno manje; dve male kutlače; i tri porcije;
Fusnota 37
Austrougarska je objavila rat Srbiji 28. jula 1914. god.
Fusnota 38
Objavljeno u službenom glasniku SRS br. 5/73
Fusnota 39
Sagrađena 5 m. severoistočno od stare čatmare koju je podigao Marjan Milovanović.
Fusnota 40
Ovo je prva slika urađena u ovoj tehnici na tularskom groblju. Izradio je Dragan Nešić iz sela Belo Polje, profesor u ekonomskoj školi u Kuršumliji.
Fusnota 41
U uzavrelom vremenu Majskim prevratom 1903. god. ugašena je dinastija Obrenovića. Na presto je doveden Petar Karađorđević sin kneza Aleksandra, zbačenog 1858. g. Nastao je prelom u unutrašnjoj i spoljnoj politici Srbije. Otpočeo je period ustavne parlamentarne vladavine sa osnaženom buržoazijom, čiji je predstavnik bila Radikalna stranka pod Nikolom Pašićem.
Fusnota 42
Umesto objave mobilizacije, 30. 3. 1941. g. naređeno je opšte aktiviranje (tajna mobilizacija) oružane sile, s tim da prvi dan bude 3. April.
Fusnota 43
Sandbostel Stalag 10B pokrivao je veliko područje. Pod svojom komandom imao je oko pola miliona zarobljenika: Srbi, Rusi, Francuzi, Poljaci, Belgijanci i dr. U tom logoru beše više od 40.000 stalno zaposlenih ljudi.
Fusnota 44
Ovaj način dovođenja vode u selu prvi su uradili 1971. god. u zajednici: Krpić Mina i Peša sa Stevčić Vukojem i Stojković Dragojlom.
Fusnota 45
Obren Nikić, sin Žive i Jelene, u braku sa Milosijom, rođenom Bićanin, porodiše petoro dece, dva sina: Milosava i Aleksu i tri ćeri: Janu, Dragu i Stanu.
Fusnota 46
Jagluče, vezena marama.
Fusnota 47
Kum Sima Milošević, rodom iz sela Tulara nadenu mu ime Veljobor, vidljivo u postojećoj knjizi rođenih, vođene u crkvi sela Bace, hrama svetog Joakima i Ane, na strani 40 pod tekućim brojem 2. U svim ostalim dokumentima Veljobor je svoje pravo ime zamenio za Velibor. U privatnom životu zvali smo ga Bora.
Fusnota 48
MIROLJUB POPOVIĆ, po rođenju prvo dete LJubisava i Zorke Popović. Rođen 28. oktobra 1929. god. u selu Tmava. Ne beše imao ni jedanaest godina života, a njihovu porodicu zadesi tuga i bol. Ostade siroče bez oca. U teškim ratnim i poratnim godinama ubrzano sazreva u stasitog momka. Tek što napuni osamnaest godina stupa u brak s devojkom Milijanom Ilić, iz sela Kastrat, 2.marta 1948. god. Milijana mu rodi dva sina, Milana i Jovana. U dvadesetidevetoj godini bračnog života, kada se mogaše više nego skromno živeti, kuću Miroljuba obavi crni veo. Razbole mu se supruga i pade na samrtničku postelju, od bolesti za koju joj ne beše leka umre 9. aprila 1977. god. u bolnici u Kuršumliji. Nešto više od godinu dana posle Milijanine smrti, Miroljub nalazi novog životnog saputnika Stanu Stanojević iz sela Bace. S njom stupa u bračnu zajednicu 20. novembra 1978. god. Ona mu rodi trećeg sina. Dadoše mu ime Nenad.
Tokom celog svog života bavio se seljačkim poslovima obrade zemlje i uzgoja stoke. Bejaše čestit i ugledan domaćin. Godine prolaze i Miroljubov život sa njima. I kad dođe vreme za mirniji i staloženiji život, bez većih fizičkih i umnih naprezanja, razbole se od iste bolesti kao i najmlađi brat Predrag. Na sam dan odavanja četrdesetodnevnog pomena Predragu zadesi i njega kobna smrt u svojoj kući 28. decembra 1992. god, u 12,15 časova. Mukotrpan život Miroljuba trajaše 63 godine i 2 meseca. Sahranjen je na groblju u selu Tmava.
Fusnota 49
PREDRAG POPOVIĆ, po rođenju četvrto dete LJubisava i Zorke Popović. Rođen 21. marta 1937. god. u selu Tmava. Tek što napuni tri godine njihovu porodicu zadesi kobna smrt oca LJubisava. Odrasta u okrilju majke u teškim ratnim i poratnim prilikama. Osnovno obrazovanje stiče u školi sela Tulare. Pešačeći svakodnevno desetak kilometara relaciju puta od kuće do škole i obratno navikavao se na budući trnoviti život. Vojni rok služi u Zagrebu od 8. avgusta 1957. do 25. avgusta 1959. god. Po odsluženju vojnog roka sklapa brak sa devojkom iz sela Čungula, Radojkom Mijailović, 27. juna 1960. god. U braku dobiše dvoje dece, sina Ivana i ćerku Ivanu.
Težak seljački život i težnja za vlastitim dokazivanjem i višim standardom odvode ga u Zaječar na rad. Na službi u Zaječaru, Boru i Crnjanima kod Lazerevca zadržava se sve do 1969. god. kada prelazi na posao u Gradsko saobraćajno preduzeće "Nišekspres" u Nišu, kao profesionalni vozač "D" kategorije, gde ostaje sve do odlaska u penziju 16. 11. 1990. g. sa 36 godina, 8 meseci i 2 dana radnog staža.
Energičnim i upornim radom u bračnoj zajednici sa suprugom Radojkom, na periferiji Niša u naselju "9.maj" izgrađuje porodičnu kuću, a u rodnom selu Tmava nasleđene objekte renovira za porodični odmor u slobodnim danima i po odlasku u penziju.
Tek što se beše privikao na penzionerski život, delom zbog vlastitog doprinosa, a delom zbog svoje sudbine, oboljeva i zadobija moždani udar. Neumitna smrt zadesi ga u Gradskoj bolnici u Nišu 19. novembra 1982. god. u 10,00. časova, sa navršenih 55 godina, 7 meseci i 29 dana starosti. Uz dužno poštovanje, žalost i tugu u srcima poznanika, prijatelja, rodbine i članova porodice biva sahranjen na gradskom groblju u naselju "9.maj" u Nišu.